Egzoz sisteminin önemli parçalarından olan katalitik konvertör tıkanırsa nasıl belli olur? Tıkalı katalizör belirtileri nelerdir? Tıkalı katalizör nasıl temizlenir gibi sorulara yanıt arayacağız.
Küresel ısınmanın en büyük sebeplerinden bir tanesi egzoz gazlarıdır. Çünkü benzin ve mazot gibi işlenmiş petrol yakıtları yandıkları zaman ortaya çok zehirli karbonmonoksit gazları çıkarırlar. Halk arasında egzoz gazı denilen bu dumanlar o kadar zehirlidir ki bırakın insan sağlığını dünyanın işleyişini bile bozmaktadır. Bunun için otomobil üreticileri daha çevreci otomobiller üretmektedir. Ayrıca devletler, sürekli olarak emisyon değerleri konusunda yasalar çıkartmaktadır. Bunların hepsi dünyamızı daha temiz hale getirmek için yapılan şeylerdir.
İlginizi Çekebilir: Yağ Lambası Neden Yanar ve Nasıl Söndürülür?
Katalizör Nedir ve Ne İşe Yarar?
Diğer adı katalitik konvertör olan bu parçanın görevi egzoz gazını dönüştürerek daha temiz hale getirmektir. Çalışma prensibini anlatacak olursak. Motor içerisinde hava yakıt karışımı yandıktan sonra subaplar tarafından egzoz sistemine itilir. Egzoz borusunun tam ortasında bulunan katalizör ise küçük ar peteğine benzer yapıdadır. Katalizör platin, rodyum ve paladyum gibi değerli maddelerden yapılmıştır. Bu maddelerle etkileşime giren egzoz gazı içerisinde azot, karbon monoksit gibi zehirli gazlar tepkimeye girer. Sonuç olarak egzozdan atılırken çok daha temiz hale gelmiş olur. Dünyada 1970’li yıllarda kullanılmaya başlayan katalizör sistemi 1990’lı yıllardan itibaren ülkemizde zorunlu olmuştur.
Tıkalı Katalizör Nasıl Anlaşılır?
Katalizör çok ince deliklere sahip seramik yapıda bir parçadır. Ayrıca çok pahalıdır. Egzoz gazı katalizör deliklerinin zamanla kurum dolmasına ve tıkanmasına neden olur. Tıkalı katalizör aracınızda pek çok sorun görünmesine neden olacaktır.
1- Motor Performansının Düşmesi: Egzoz gazı katalizöre doğru gitti zaman tıkanması sebebiyle motorun boğulmasına neden olur. Bir zaman sonra atılamayan egzoz gazı motorun çekiş gücünün kaybolmasına neden olacaktır. Özellikle yokuşlarda bayılma ve çekmeme gibi sorunlar çok fazla görülebilmektedir.
2- Yakıt Tüketiminin Artması: Tıkalı katalitik konvertörün en çok görülen belirtilerinden bir tanesi aracınızın son zamanlarda çok fazla yakmasıdır. Çünkü egzoz gazı nedeniyle boğulan motorun hava/yakıt karışım oranı (14:1) bozulacaktır. Sonuç olarak aracınızın yakıt tüketimi eskisi gibi olmayacaktır. Hatta yüzde 50 oranında daha fazla yakıt tükettiğini göreceksiniz.
3- Egzozdan Çürük Yumurta Kokusu Gelmesi: Egzoz gazı katalizörde tıkanıp kurum bağladığında çok kötü kokular gelmesine neden olacaktır. Motor çalışırken arabanın içinde çürük yumurta kokusu benzeri ağır bir koku hissederseniz katalizör tıkalı olabilir.
4- Motorun Hararet Yapması: Egzoz gazı çok sıcaktır. Egzoz borusundan gönderilirken bazen egzoz borusunun sıcaktan kızardığını bile görebilirsiniz. Ancak katalizör tıkalı olduğu için sıcak egzoz gazı motor içerisinde kalır. Bunun sonucunda aracınız kısa sürede hararet yapacaktır.
5- Motorun Teklemesi ve Titremesi: Motorun hava/yakıt karışımının bozulması, çalışma şeklini de etkileyecektir. Tıkalı egzoz ilk belirti olarak motor tekleme olmasına neden olacaktır. Özellikle gaza bastığınız zaman geç tepki veriyor ve titreme yapıyorsa tıkalı katalizörden şüphe etmeniz gerekiyor. (Ayrıca Bkz: Motorda Tekleme ve Titreme Neden Olur?)
Katalizör Nasıl Temizlenir?
Aracınızın katalitik konvertörü tıkandığı zaman açmak çok zordur. Ancak iyi bir haber olarak katalizör kendi kendini temizleyebilen bir parçadır. Aracınızı şehir içi sıkışık trafikte daha sık kullanıyorsanız her hafta sonu muhakkak yüksek devirlerde en az yarım saat sürmeniz gerekiyor. Çünkü katalizör yüksek sıcaklıkta kendini temizlemektedir. Ancak açılmayacak kadar tıkandığı zaman egzozcu adı verilen iş yerlerinde özel cihazlar yardımıyla ilaçlı su verilerek katalizör temizliği yapılabilmektedir. Eğer kırılma ve eskime sebebiyle tıkanmışsa değiştirmeniz gerekir. Ancak katalizör nadir bulunan elementlerden yapıldığı için çok pahalıdır. Bazı araç sahipleri katalizörü değiştirmek yerine içini boşalttırmakta. Bu hem çevreyi kirletirken hem de aracınıza zarar verecektir.
Kaynak: reelbilgi